در دنیای ارزهای دیجیتال، درک عمیق از شبکهها و توزیع منابع آنها یکی از ملاکهای اصلی برای درآمدزایی ایمن است. یکی از ابزارهای مهم در این زمینه، ضریب ناکاموتو است که میزان تمرکز یا عدم تمرکز قدرت در یک شبکه را بررسی میکند. این ضریب، نام خود را از ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیتکوین گرفته است و هر چقدر مقدار آن پایینتر باشد، امنیت معاملات و شبکهها بالاتر خواهد بود. در این صفحه از ویفاکس کالج، به بررسی مفهوم این ضریب و عوامل موثر بر آن میپردازیم.
منظور از ضریب ناکاموتو چیست؟
ضریب ناکاموتو یک نسبت ریاضی است که سیستمهای توزیع قدرت در شبکههای غیرمتمرکز را بررسی میکند. این ضریب نشان میدهد که قدرت تا چه میزان در دستان عدهای خاص از نودها یا افراد قرار دارد. در یک شبکه غیرمتمرکز ایدهآل، توزیع قدرت باید بهگونهای باشد که هیچ فرد یا نهادی نتواند بر سایر اعضای شبکه تسلط پیدا کند. در واقع، شبکههای غیرمتمرکز هدفهای مشخصی دارند.
این اهداف عبارتند از:
- کاهش وابستگی به نهادهای مرکزی: هنگامی که قدرت بهصورت متوازن و مناسب توزیع شده باشد، دیگر وابستگی به یک نهاد مرکزی وجود ندارد و فرد یا سازمانی خاص نمیتواند بهجای دیگر اعضای تیم تصمیمگیری کنید
- افزایش امنیت: هنگامی که توزیع قدرت در شبکههای غیرمتمرکز بهدرستی انجام شده باشد، خطر توطئه کاهش پیدا میکند
- برابری: توزیع قدرت میتواند حق رای یکسانی را در اختیار سازمانها و افراد قرار دهد
مفهوم ضریب ناکاموتو در شبکههای غیرمتمرکز برای جلوگیری از خرابشدن سیستم طراحی شده است. زمانی که این ضریب بالا باشد، توزیع قدرت بهصورت ناعادلانه انجام شده است و خطر خرابی افزایش پیدا میکند. بهطور مثال زمانی که اطلاعات یک شبکه غیرمتمرکز در 3 پایگاه داده توزیع شده باشد، با ازکارافتادن تنها 2 مورد از آنها، بیشتر از نیمی از نودها از کار خارج میشود؛ بنابراین در چنین سیستمی توزیع قدرت بهصورت نامتوازن انجام شده است.
بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟ کاربردها، مزایا و معایب آن
ضریب Nakamoto توسط چه کسی معرفی شد؟
این مفهوم اولینبار توسط بالاجی اسرینیواسان (Balaji Srinivasan)، سرمایهگذار هندی-آمریکایی مطرح شد که پیشتر مدیر ارشد فناوری در شرکت کوین بیس بود. او با همکاری لیلند لی (Leeland Lee)، مدیرعامل شرکت گلکسی دیجیتال (Galaxy Digital) این مفهوم را در سال ۲۰۱۷ در یک مقاله به نام سنجش تمرکززدایی شرح داد. طبق توضیح این سرمایهگذار و همکارش، تمرکززدایی باید در دستور کار شبکههای غیرمتمرکز قرار گیرد تا خطر آسیب به سیستم و حملات 51 درصدی کاهش پیدا کند.
ضریب Nakamoto چگونه محاسبه میشود و کدام عوامل بر آن تاثیر میگذارند؟
محاسبه ضریب ناکاموتو باتوجهبه بررسی توزیع قدرت و داراییها در یک شبکه غیرمتمرکز محاسبه میشود. برای محاسبه این ضریب، باید از دادههای مربوط به تعداد نودها و میزان داراییهای آنها استفاده کرد. در اینجا با تجزیهوتحلیل میزان توزیع مالکیت و قدرت، میتوانیم متوجه تمرکز یا عدم تمرکز قدرت در دست عدهای خاص شویم.
زیرسیستمهای درون یک شبکه غیرمتمرکز نقشی پررنگ در محاسبه ضریب Nakamoto دارند. این زیرسیستمها شامل کلاینتها، توسعهدهندهها، صرافیها و نودها هستند که دادههای مرتبط با هر یک از آنها در مراحل مختلف باید بررسی شوند.
مراحل محاسبه ضریب ناکاموتو عبارتند از:
- جمعآوری دادهها: ابتدا باید اطلاعات مربوط به تعداد نودها یا همان گرهها و میزان دارایی هر یک از آنها در شبکه را گردآوری کرد
- توزیع دادهها: باید دادههای گردآوری شده را بر اساس میزان داراییها دستهبندی کرد
- محاسبه ضریب: با استفاده از فرمولهای خاص، تقسیمبندیهای دادهها را در کنار هم قرار میدهیم و ضریب را محاسبه میکنیم
نقش منحنی لورنز و ضریب جینی در محاسبه ضریب ناکاموتو
منحنی لورنز ابزاری است که برای بررسی بصری توزیع نابرابر ثروت یا قدرت در یک جامعه یا شبکه ساخته شده است. این منحنی با رسم درصد جمعیت (نودها) در محور افقی و درصد کل داراییها در محور عمودی، نشان میدهد که چقدر از کل داراییها در اختیار عدهای خاص است. هر چه فاصله بین خط یکنواخت و منحنی لورنز بیشتر باشد، قدرت بیشتر در دستان عدهای خاص متمرکز شده است. به همین دلیل، ضریب ناکاموتو باتوجهبه میزان انحراف منحنی لورنز از خط یکنواخت محاسبه میشود و از این دادهها میتوان برای بهتصویرکشیدن ضریب Nakamoto استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با مهمترین کاربردهای ارز دیجیتال
ضریب جینی نیز دقیقا به توزیع نابرابر قدرت و ثروت در یک شبکه اشاره دارد. این ضریب عددی بین 0 تا 1 است و هر چقدر مقدار آن کمتر باشد، برابری نیز بیشتر خواهد بود؛ مطابق با مفاهیم این ضریب مدیران ارشد شبکههای غیرمتمرکز باید از یک سیستم توزیع عادلانه قدرت برای شبکه خود استفاده کنند. شما میتوانید در جدول زیر، خلاصهای از ارتباط ضریبهای محاسبه و منحنی لورنز را مشاهده کنید.
مفهوم |
تعریف |
روش محاسبه |
هدف |
منحنی لورنز |
نموداری که توزیع ثروت یا قدرت را نشان میدهد |
با رسم درصد جمعیت در محور افقی و درصد ثروت در محور عمودی |
بررسی بصری نابرابری و قدرت |
ضریب جینی |
معیاری برای اندازهگیری نابرابری در توزیع ثروت یا قدرت |
عددی بین ۰ (برابری کامل) تا ۱ (نابرابری کامل) |
تحلیل نابرابری و توزیع منابع در جامعه |
ضریب ناکاموتو |
معیاری برای سنجش توزیع قدرت در یک شبکه غیرمتمرکز |
عددی بین ۰ (توزیع عادلانه قدرت) تا ۱ (تمرکز کامل قدرت) |
تحلیل تمرکز و سلامت شبکههای غیرمتمرکز |
ضریب ناکاموتو برای رمزارزهای مختلف چقدر است؟
رمزارزهای موفق دارای ضریب ناکاموتو پایینی هستند که نشانه از توزیع عادلانه قدرت در آنها دارد. هر چقدر میزان این ضریب برای یک رمز ارز پایینتر باشد، میزان امنیت آن در معاملات بالاتر خواهد بود و تریدرها میتوانند با خیال آسوده از آن برای کسب سود استفاده کنند.
Nakamoto ضریب برای برخی از رمزارزها بهصورت زیر است:
- بیتکوین: حدود 0.25 درصد
- رمزارز اتریوم: حدود 0.27 درصد
- رمزارز سولانا: حدود 0.31 درصد
رمزارز اولانچ: حدود 0.22 درصد