دو اصطلاح مهم که برای ورود به بازار بورس و درک بهتر عملکرد آن باید با آن‌ها آشنا باشید، قیمت اسمی و قیمت بازار هستند. قیمت اسمی، همان قیمتی است که در ابتدا در اساسنامه برای هر سهم تعیین می‌شود و معمولا ارزش اندکی دارد. از اهداف تعیین این قیمت می‌توان به ایجاد تمایز اولیه نسبت به سهم‌های دیگر اشاره کرد. اما قیمت بازار، قیمتی است که سهام در هر لحظه در بازار خرید و فروش می‌شود و تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا، عملکرد شرکت و… قرار دارد. در واقع قیمت بازار نشان‌دهنده ارزش واقعی یک سهم در نظر سرمایه‌گذاران است و برای سرمایه‌گذاری، این قیمت بسیار مهم‌تر از قیمت اسمی می‌باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس می‌پردازیم.
تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس از نظر تعریف
قیمت اسمی سهام در بازارهای بورس، مقداری است که هنگام تاسیس شرکت‌های سهامی عام برای هر سهم شرکت تعیین می‌شود. این قیمت در اساسنامه‌های شرکت‌ها ذکر می‌شود و معمولا مبلغی ثابت و نسبتا پایین است. اما این مقدار به‌هیچ عنوان نشان‌دهنده قیمت واقعی سهام در بازار نیست. در واقع، قیمت اسمی تنها یک مقدار قراردادی و اولیه است که برای اهداف حسابداری و قانونی تعیین می‌شود و هیچ ارتباطی با ارزش واقعی یا بازار سهام ندارد.
در مقابل، قیمت بازاری (Market Price) یا قیمت روز سهام در بورس، همان قیمتی است که سهام شرکت‌ها در بازار خرید و فروش می‌شود. این قیمت به‌طور مستقیم تحت تاثیر میزان عرضه و تقاضای بازار قرار دارد و در طول زمان تغییر می‌کند. به‌عبارت دیگر، قیمت بازاری نشان‌دهنده ارزش فعلی سهام در بازار است که می‌تواند به‌مراتب بالاتر یا پایین‌تر از قیمت اسمی باشد. برای مثال، سهام شرکت آمازون (Amazon) در حال حاضر با قیمت حدود 3444 دلار در بازار معامله می‌شود، درحالی‌که قیمت اسمی آن در اساسنامه شرکت 0.1 دلار بوده است!
تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس از نظر تعیین قیمت و ارزش‌گذاری
برای درک تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس باید با عواملی آشنا شوید که در تعیین این دو قیمت موثر هستند. قیمت اسمی سهام مبلغی ثابت و قراردادی است. همچنین ارزش‌گذاری سهام برای تعیین قیمت اسمی معمولا در فرآیندهای حقوقی، تقسیم سود و محاسبه سرمایه‌گذاری‌های اولیه شرکت‌ها کاربرد دارد. از عوامل موثر در تعیین قیمت اسمی سهام می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- اهداف حسابداری شرکت
- مقررات قانونی و حقوقی مربوط به بازار بورس
- ساختار سرمایه شرکت
- قوانین مرتبط با صدور سهام جدید
- تاریخ تاسیس و نوع شرکت
قیمت بازار سهام از طرف دیگر به قیمتی گفته می‌شود که در بازار آزاد برای خرید و فروش ارائه می‌شود. این قیمت درست مانند قیمت روز و لحظه‌ای دارایی‌هایی مانند دلار، طلا و ارز دیجیتال است که به‌طور مداوم تغییر می‌کند.
برخی از عوامل موثر بر قیمت بازار سهام عبارتند از:
- عرضه و تقاضا: میزان خرید و فروش سهام
- عملکرد مالی شرکت: سودآوری، درآمد و رشد شرکت
- شرایط اقتصادی و سیاسی: نوسانات بازار و شرایط کلان اقتصادی
- اخبار و شایعات: تاثیر اخبار مثبت یا منفی روی قیمت سهام
- رویدادهای خاص: ادغام‌ها، تفکیک‌ها، تغییرات مدیریتی و قوانین جدید
- اعتماد سرمایه‌گذاران: اطمینان از آینده شرکت و بازار
- رقابت و بازارهای جهانی: شرایط رقابتی و وضعیت جهانی بازارهای مالی
بیشتر بخوانید: معرفی بازار اولیه و ثانویه در بورس
تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار سهام در بورس از نظر کاربرد در تحلیل تکنیکال
یکی دیگر از وجوه تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس، کاربرد آن‌ها در تحلیل‌های تکنیکال است. در تکنیک‌های تحلیل تکنیکال، قیمت اسمی سهام به‌طور معمول کاربرد خاصی ندارد زیرا تحلیلگران تکنیکال به‌دنبال بررسی الگوهای قیمت در بازار و پیش‌بینی حرکت‌های آینده هستند، نه ارزیابی قیمت اولیه یا قراردادی سهام.
در مقابل، قیمت بازار سهام در تحلیل تکنیکال، یک عامل حیاتی برای تحلیل روندهای بازار و پیش‌بینی حرکات آینده قیمت به‌شمار می‌آید. قیمت بازار به‌طور مستمر تغییر می‌کند و نشان‌دهنده تعامل عرضه و تقاضا و همچنین هیجانات و احساسات حاکم بر بازار است. تحلیلگران تکنیکال با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند خطوط روند، اندیکاتورها و الگوهای قیمتی، تغییرات قیمت بازار هر سهم را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا بتوانند سیگنال‌های معاملاتی را تشخیص دهند. در واقع، قیمت بازار شاخص اصلی در تحلیل تکنیکال است، زیرا انعکاس‌دهنده رفتار واقعی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در شرایط مختلف بازار می‌باشد.
برخی از راهکارها و ابزارهای تحلیل تکنیکال قیمت بازار سهام در بورس عبارتند از:
- نمودارهای قیمت (Price Charts)
- خطوط روند (Trend Lines)
- میانگین‌های متحرک (Moving Averages)
- شاخص قدرت نسبی (RSI)
- اندیکاتور مکدی
- الگوهای قیمتی (Chart Patterns)
- باندهای بولینگر (Bollinger Bands)
- فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement)
- حجم معاملات (Volume Analysis)
- اندیکاتورهای حرکت (Momentum Indicators)
- واگرایی و همگرایی (Divergence and Convergence)
- سطوح حمایت و مقاومت (Support and Resistance Levels)
- نسبت قیمت به درآمد (P/E Ratio)
تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس از نظر ارزش ذاتی سهام
یکی دیگر از موارد تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار در بورس ارتباط آن‌ها با میزان ارزش ذاتی سهام است. در واقع گاهی قیمت سهام بر اساس فشارهای شدید عرضه یا تقاضا و یا عوامل فاندامنتال و خبرها دچار نوسان غیر عادی و شدید می‌شود. در چنین مواقعی تحلیلگران می‌گویند که قیمت این سهم از ارزش ذاتی آن فاصله گرفته است. مساله اساسی این است که قیمت اسمی سهام هیچ ارتباطی با ارزش ذاتی آن ندارد. در مقابل ارتباط تنگاتنگی بین ارزش ذاتی و قیمت بازار وجود دارد.
بیشتر بخوانید: چگونه سود سهام خود را افزایش دهیم؟
برخی از راهکارهای تعیین ارزش ذاتی سهام را با هم مرور می‌کنیم:
- تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis): این روش شامل ارزیابی عوامل اقتصادی، مالی و مدیریتی یک شرکت است. تحلیلگران بنیادی به بررسی صورت‌های مالی، نسبت‌های مالی جریان نقدی و پایداری سودآوری می‌پردازند تا ارزش واقعی سهام را برآورد کنند
- مدل تخفیف جریان نقدی (Discounted Cash Flow – DCF): در این مدل، جریان‌های نقدی آتی شرکت بر اساس پیش‌بینی‌های رشد درآمد و هزینه‌ها تخمین زده می‌شوند و سپس با استفاده از نرخ تنزیل مناسب، به ارزش حال حاضر تبدیل می‌شوند
- ارزش دفتری (Book Value): این روش شامل بررسی دارایی‌های خالص یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها می‌شود
- مدل تقسیم سود (Dividend Discount Model – DDM): در این مدل، ارزش سهام بر اساس پیش‌بینی رشد سود سهام و نرخ بازده مورد انتظار برای سرمایه‌گذاران تعیین می‌شود
- تحلیل نسبت‌های مالی (Financial Ratios): از نسبت‌های مالی مختلف مانند نسبت قیمت به درآمد (P/E)، نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)، نسبت سود به سرمایه (ROE) و… برای ارزیابی سلامت مالی و تعیین ارزش نسبی سهام استفاده می‌شود
- تحلیل احساسات سرمایه‌گذاران در بازار (Market Sentiment Analysis): این روش به بررسی عواملی مانند اخبار، شایعات و احساسات عمومی بازار می‌پردازد که ممکن است بر قیمت سهام تاثیرگذار باشند
