آیا تا بهحال شما برای شما پیش آمده است که با وجود انتخاب استراتژی و قرارداد مناسب، تنها بهدلیل نقدشوندگی پایین یک دارایی به اهداف مالی خود نرسید؟ نقدشوندگی یا Liquidity یکی از مهمترین عوامل موفقیت در بازارهای مالی است که تاثیر زیادی بر توانایی معاملهگران در خرید و فروش داراییها دارد. در بازارهایی مانند بورس، ارز دیجیتال و کالا، Liquidity بهمعنای سرعت و سهولت تبدیل داراییها به پول نقد است. هرچه نقدشوندگی یک دارایی بالاتر باشد، معاملهگران و سرمایهگذاران میتوانند با اطمینان بیشتری وارد یک موقعیت معاملاتی شده و یا از آن خارج شوند. در این مطلب به بررسی اهمیت Liquidity در بازارهای مختلف و نقش آن در تصمیمات سرمایهگذاری میپردازیم.
تعریف دقیق نقدشوندگی از دیدگاه اقتصاد و بازارهای مالی
از نگاه اندیشمندان حوزه اقتصاد و بازارهای مالی، نقدشوندگی (Liquidity) به توانایی یک دارایی در تبدیل به پول نقد بدون تاثیر منفی بر قیمت آن گفته میشود. بهعبارت دیگر، Liquidity به سرعت و سهولت خرید یا فروش یک دارایی در بازار اشاره دارد که در آن قیمتهای خرید و فروش بهطور قابلتوجهی نزدیک بههم بوده و تغییرات قیمت در زمان انجام معاملات بزرگ به حداقل برسد. در ضمن معمولا نقدشوندگی بالا بهمعنای وجود تقاضای زیاد و عرضه مناسب برای یک دارایی است که در نتیجه میتواند هزینههای معاملاتی را کاهش دهد و ریسکها را کمتر کند.
نقدشوندگی چه تفاوتی با حجم معاملات دارد؟
نقدشوندگی و حجم معاملات دو مفهوم متفاوت اما مرتبط در بازارهای مالی هستند. نقدشوندگی بیشتر به قابلیت تبدیل سریع یک دارایی به پول نقد با قیمت ثابت اشاره دارد، درحالیکه حجم معاملات تنها نشاندهنده تعداد خرید و فروشهای یک دارایی در یک بازه زمانی خاص است. مثلا گاهی ممکن است حجم معاملات بالا باشد، اما Liquidity دارایی مورد نظر در حد قابل قبول نباشد.
در یک مثال دیگر، اتریوم (ETH)، اگرچه حجم معاملات روزانه بالایی دارد، اما در برخی صرافیها ممکن است Liquidity آن بهدلیل تعداد کمتر سفارشها یا تفاوتهای بزرگ بین قیمت خرید و فروش در برخی ساعات کاهش یابد.
انواع Liquidity
بهطور معمول معاملهگران در زمان بررسی نقدشوندگی به بررسی میزان Liquidity برای هر یک از داراییها میپردازند. برای مثال فردی که میخواهد یک معامله فیوچرز ارز دیجیتال انجام دهد، در زمان انتخاب رمزارز مناسب، نقدشوندگی هر یک از آنها را بررسی میکند. اما این فقط یک نوع از Liquidity است.
انواع Liquidity در بازارهای مالی عبارتند از:
- نقدشوندگی بازار (Market Liquidity): به توانایی کلی بازار برای تسهیل خرید و فروش داراییها بدون تغییرات عمده در قیمتها اشاره دارد
- نقدشوندگی دارایی (Asset Liquidity): به سرعت و سهولت تبدیل یک دارایی خاص مانند طلا، بیت کوین و... به پول نقد اشاره دارد
- نقدشوندگی لحظهای (Immediate Liquidity): به معنای توانایی انجام یک معامله فوری با قیمتهایی که نزدیک به قیمت بازار است
- نقدشوندگی استراتژیک (Strategic Liquidity): مربوط به زمانی است که یک سرمایهگذار بتواند داراییها را در شرایط خاص به فروش برساند، حتی اگر شرایط بازار عادی نباشد
- نقدشوندگی در سطوح مختلف (Liquidity at Different Levels): نقدشوندگی میتواند در سطوح مختلف بازار تغییر کند؛ برای مثال، در بازارهای خارج از بورس ممکن است نقدشوندگی کمتری نسبت به بازارهای بورس اصلی وجود داشته باشد
بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل بنیادی(فاندامنتال)
عوامل موثر بر نقدشوندگی یک دارایی
نقدشوندگی هر دارایی تحت تاثیر چندین عامل مختلف قرار دارد که هر کدام میتوانند بهطور مستقیم یا غیرمستقیم بر توانایی تبدیل سریع آن به پول نقد یا خرید و فروش آن تاثیر بگذارند. در ادامه به برخی از مهمترین عوامل موثر بر Liquidity یک دارایی اشاره میکنیم:
- اندازه بازار (Market Size): هرچه مقیاس بازار یک دارایی بزرگتر باشد، نقدشوندگی آن نیز بالاتر خواهد بود. برای مثال براساس آخرین دادههای موجود در CoinMarketCap، حجم معاملات روزانه بیت کوین در حال حاضر حدود 35 میلیارد دلار است. بنابراین میتوان انتظار داشت که این دارایی دارای نقدشوندگی بالایی باشد
- عمق بازار (Market Depth): عمق بازار به تفاوت بین سفارشهای خرید و فروش و حجم موجود آنها گفته میشود. بازارهای با عمق بیشتر میتوانند تعداد بیشتری از معاملات را بدون تغییرات عمده در قیمتها انجام دهند
- نوسانات قیمت (Price Volatility): نوسانات شدید قیمت میتواند بر Liquidity تاثیر منفی بگذارد، زیرا معاملهگران ممکن است از انجام معاملات بزرگ در بازارهای با نوسان بالا خودداری کنند
- تعداد معاملهگران (Number of Traders): افزایش تعداد معاملهگران در یک بازار، بهویژه تریدرهای حرفهای، نقدشوندگی را بهبود میبخشد زیرا حجم سفارشها بیشتر میشود
دلایل اهمیت نقدشوندگی برای تریدرها
نقدشوندگی بالا بهویژه در بازارهای پرنوسان مانند ارز دیجیتال، باعث کاهش ریسکهای معاملاتی و بهبود نتایج سرمایهگذاری میشود. برهمیناساس در ادامه دلایل اهمیت Liquidity برای تریدرها و مزایای آن در عملیات معاملاتی را فهرست کردهایم.
امکان خروج سریع از معاملات زیانده
نقدشوندگی بالا به تریدرها این امکان را میدهد که در صورت مواجهه با زیان در معامله، بهسرعت از موقعیت معاملاتی مورد نظر خارج شوند. خروج سریع از معامله اهمیت بیشتری در قراردادهای فیوچرز (Futures Contracts) و معاملات مارجین (Margin Trading) دارد. در این نوع معاملات، تریدرها معمولا با استفاده از اهرم مالی (Leverage) وارد میشوند، که بهمعنای امکان باز کردن موقعیتهای بزرگتر با مقدار کمتری از سرمایه است. بهدلیل استفاده از اهرم، حتی تغییرات کوچک در قیمت میتوانند منجر به سود یا زیان قابل توجهی شوند. بنابراین اگر بازار بهسرعت علیه موقعیت معاملاتی تریدر حرکت کند، او باید بتواند سریعا از معامله خارج شود تا از زیانهای سنگین جلوگیری کند.
کاهش لغزش قیمت (slippage)
لغزش قیمت (Slippage) به تفاوت بین قیمت مورد نظر برای خرید یا فروش و قیمت واقعی معامله گفته میشود. در بازارهایی با Liquidity پایین، بهدلیل کمبود سفارشات خرید و فروش، ممکن است فاصله زیادی بین قیمت واقعی و قیمت خرید یا فروش ایجاد شود.
بهرهبرداری از فرصتهای کوتاهمدت
در بازارهای مالی، فرصتهایی کسب سود وجود دارند که ممکن است تنها برای مدت زمان کوتاهی در دسترس باشند. نقدشوندگی بالا به تریدرها این امکان را میدهد که بهسرعت وارد معامله شوند و از این فرصتها بهرهبرداری کنند. برای مثال، در بازار ارز دیجیتال، تریدرها میتوانند با توجه به اخبار فوری یا تغییرات در نتایج تحلیلهای تکنیکال، در کمترین زمان یک معامله را به سرانجام برسانند.
کاهش هزینههای معاملاتی
نقدشوندگی بالا همچنین در کاهش هزینههای معاملاتی نقش دارد. زیرا در این شرایط هزینههای مرتبط با سفارشات مانند اسپرد معمولا کمتر است. همچنین تریدرها در این شرایط میتوانند با اعتمادبهنفس بالاتر وارد معاملاتی با حجم بالا شوند.
برای مثال بیتکوین (BTC) و اتریوم (ETH) بهدلیل Liquidity بالا و حجم معاملات زیاد، اسپرد و هزینههای معاملاتی پایینتری نسبت برخی از ارزهای دیجیتال کمتر شناخته شده و با حجم معاملات پایینتر مانند مانند وی چین (VET) دارند.
مقایسه نقدشوندگی در بازارهای مختلف
نقدشوندگی از ویژگیهای حیاتی در هر یک بازارهای مالی است. با این حال در بازارهای مختلف، Liquidity ممکن است با توجه به عواملی مانند حجم معاملات، تعداد معاملهگران و نوسانات قیمت متفاوت باشد. بنابراین در ادامه به مقایسه نقدشوندگی در بازارهای ارز دیجیتال، سهام و کالا میپردازیم.
بیشتر بخوانید: راهکارهای مدیریت استرس در ترید
بازار ارز دیجیتال
در بازار کریپتو، نقدشوندگی بهطور قابل توجهی به حجم معاملات روزانه و محبوبیت ارزها بستگی دارد. این بازار بهدلیل رشد سریع و نوآوریهای تکنولوژیک، بهطور کلی Liquidity بالایی دارد، اما در مقایسه با بازارهای سنتی، در بعضی از ارزهای کمتر شناخته شده، نقدشوندگی پایینتر است.
برخی از داراییهای با Liquidity بالا در این بازار عبارتند از:
- بیتکوین (BTC)
- اتریوم (ETH)
- تتر (USDT)
- بایننس کوین (BNB)
- دوجکوین (DOGE)
بازار سهام
بازار سهام بهویژه در بورسهای بزرگ دنیا مانند بورس نیویورک (NYSE) و بورس نزدک نقدشوندگی بالایی دارد. در این بورسها، شرکتهای بزرگ و سهام معروفتر Liquidity بیشتری دارند، چرا که حجم معاملات روزانه آنها بسیار بالا است. در مقابل، سهام شرکتهای کوچکتر یا شرکتهای نوپا ممکن است نقدشوندگی کمتری داشته باشند و فرآیند خرید و فروش آنها بهسرعت در بازار اجرا نشود.
شرکتهای دارای سهام با Liquidity بالا در این بورسها عبارتند از:
- آمازون (AMZN)
- اپل (AAPL)
- تسلا (TSLA)
- مایکروسافت (MSFT)
- گوگل (GOOGL)