دیفای (DeFi) چیست؟ | آموزش کامل دیفای (امور مالی غیر متمرکز)

در گذشته مردم برای انجام معاملات و سرمایه‌گذاری‌های مالی خود به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها و موسسات مالی متمرکز نیاز داشتند. در سال‌های اخیر اما با ظهور فناوری‌های جدیدی مانند بلاک‌چین‌ و ارزهای دیجیتال، یک سیستم مالی غیرمتمرکز به نام دیفای به وجود آمده است. این سیستم مالی به کاربران اجازه می‌دهد تا به‌وسیله قراردادهای هوشمند و بلاک‌چین‌ها به‌صورت مستقیم به خدمات دریافت وام، سرمایه‌گذاری و بیمه دسترسی داشته باشند. آکادمی ویفاکس کالج شما را در مسیر یادگیری روش‌های استفاده از دیفای همراهی می‌کند.

دیفای چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

دیفای (decentralized finance) به‌ معنای سیستم مالی غیرمتمرکز است و آن را با هدف کاهش وابستگی به واسطه‌ها و دسترسی مستقیم به خدمات مالی طراحی کرده‌اند. این سیستم بر پایه بلاک‌چین و قراردادهای دیجیتال کار می‌کند و از پروتکل‌هایی متنوع برای انجام تراکنش‌ها و خدمات مالی بهره می‌برد.

سیستم DeFi به‌ویژه برای کسانی که به دنبال کنترل بیشتر بر دارایی‌های خود و استفاده از خدمات مالی بدون محدودیت جغرافیایی هستند، جذابیت دارد. در این سیستم مالی غیرمتمرکز، کاربران بدون نیاز به اعتماد به یک موسسه مالی خاص مانند بانک، می‌توانند فعالیت‌های مالی خود را انجام دهند و با شفافیت کامل روندهای انجام تراکنش‌های مالی را مشاهده و بررسی کنند. به‌علاوه این سیستم قابلیت دسترسی آسان و جهانی به خدماتی مانند وام‌دهی و مبادلات ارزی را فراهم می‌کند.

مفهوم دیفای اولین‌بار در چه زمانی مطرح شد؟

درباره مفهوم دیفای و تاریخچه آن باید بگوییم که شروع پروژه DeFi به ظهور بیت‌کوین در سال 2009 برمی‌گردد، جایی که بیت‌ کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال ساخته شد و پایه‌گذاری سیستم‌های مالی غیرمتمرکز صورت گرفت. با گذشت زمان و توسعه بلاک‌چین اتریوم در سال 2013، مفهوم قراردادهای هوشمند نیز مطرح شد و افراد بیشتری تصمیم به استفاده از سیستم‌های مالی غیرمترکز گرفتند.

در ادامه پروژه‌هایی مانند MakerDAO و Compound از اولین پروتکل‌هایی بودند که وام‌دهی غیرمتمرکز را در سیستم DeFi به کاربران ارائه دادند. همچنین ظهور صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap نیز DeFi را وارد مرحله جدیدی از توسعه کرد؛ به‌‌طوری‌که امروزه کاربران بسیاری از این سیستم‌ها برای اجرای امور مالی خود استفاده می‌کنند.

دیفای با سیستم‌های مالی سنتی چه تفاوت‌هایی دارد؟

با حذف واسطه‌ها و ارتباط مستقیم با کاربران، دیفای تراکنش‌ها را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از سیستم‌های مالی سنتی انجام می‌دهد. این در حالی است که در سیستم‌های سنتی، بانک‌ها و موسسات مالی نقش واسطه‌هایی را بازی می‌کنند که بر امور مالی نظارت دارند.

فهرست چند تفاوت دیفای با سیستم‌های مالی سنتی عبارت است از:

• کاهش هزینه‌ها: در سیستم مالی غیرمتمرکز کاربران به‌طور مستقیم با یکدیگر تراکنش می‌کنند؛ درنتیجه هزینه‌های تراکنش کاهش پیدا می‌کند
• دسترسی جهانی: دیفای به کاربران در سرتاسر جهان اجازه می‌دهد تا بدون محدودیت‌های جغرافیایی از خدمات مالی استفاده کنند؛ درحالی‌که سیستم بانکداری سنتی در اغلب موارد محدود به یک منطقه خاص است
• سرعت بیشتر تراکنش‌ها: تراکنش‌های دیفای به‌طور آنی انجام می‌شوند و نیازی به تایید توسط واسطه‌ها ندارند
• مقاومت در برابر سانسور: در سیستم DeFi هیچ‌کس توانایی توقف یا سانسور تراکنش‌ها را ندارد؛ اما در سیستم‌های مالی سنتی نهادهای دولتی یا مالی بر جریان‌های مالی نظارت دارند و محدودیت‌هایی را بر تراکنش‌ها اعمال می‌کنند

چه فناوری‌هایی در سیستم دیفای وجود دارند؟

امور مالی بسیار پیچیده و پرچالش هستند و باید با استفاده از بهترین سیستم‌ها آن‌ها را اجرا کرد. در سیستم غیرمتمرکز امور مالی از فناوری‌های متعددی استفاده می‌شود که امکان تراکنش‌های ایمن و شفاف را برای کاربران فراهم می‌کنند. در ادامه با مهم‌ترین فناوری‌های موجود در سیستم‌های دیفای آشنا می‌شویم.

بلاک‌چین‌ها؛ از اجزای جدایی‌ناپذیر سیستم‌های  Defi

پایه سیستم دیفای، بلاک‌چین‌ها هستند که زیرساختی امن و غیرمتمرکز را برای ثبت تراکنش‌ها فراهم می‌کند. در سیستم DeFi هر تراکنش به‌صورت غیرمتمرکز و دائمی در دفترکل بلاک‌چین ثبت می‌شود و همه کاربران می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. می‌توان گفت بلاک‌چین تضمین می‌کند که اطلاعات به‌صورت تغییرناپذیر و امن ذخیره می‌شوند.

  برای مطالعه در مورد بلاک چین به مقاله دیگری که به این موضوع پرداخته ایم مراجعه کنید: بلاک چین چیست؟

قراردادهای هوشمند، نقشی پررنگ در دیفای بازی می‌کنند

یکی دیگر از اجزای کلیدی سیستم دیفای، قراردادهای هوشمند هستند که در قالب برنامه‌های کامپیوتری طراحی شده‌اند و به‌صورت خودکار اجرا می‌شوند. این قراردادها امکان اجرای تراکنش‌ها بدون نیاز به واسطه‌های مالی را فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند به‌صورت کد در بلاک‌چین قرار می‌گیرند و موجب نگرانی کاربران از کلاهبرداری یا تقلب در معاملات مالی می‌شوند؛ بنابراین با استفاده از قراردادهای هوشمند، دیفای ساختاری قابل‌اعتماد برای تراکنش‌ها ایجاد می‌کند که نیاز به اعتماد به شخص ثالث را از بین می‌برد.

 برای مطالعه کامل قراردادهای هوشمند به مقاله دیگری که به این موضوع پرداخته ایم مراجعه کنید: پلتفرم‌های قرارداد هوشمند ارز دیجیتال

بازارساز خودکار  (AMM)

مفهوم بازارساز خودکار (AMM) در دیفای یکی از جدیدترین موضوعاتی است که در صرافی‌های غیرمتمرکز برای تامین نقدینگی از آن استفاده می‌شود. در  به‌جای استفاده از دفتر سفارشات که در صرافی‌های سنتی وجود دارد، قیمت‌گذاری به‌صورت خودکار و بر اساس فرمول‌های ریاضی انجام می‌شود. این روش باعث سرعت بالای اجرای تراکنش‌های مالی و مبادلات دارایی‌ها می‌شود.

هر پروتکل AMM در DeFi ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارد و به نیازهای مختلف کاربران مانند مبادله دارایی‌ها، تامین نقدینگی، وام‌دهی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز پاسخ می‌گوید. در حقیقت این پروتکل‌ها تجربه‌ای جدید به کاربران ارائه می‌دهند و آن‌ها را به افزایش استفاده از سیستم‌ مالی غیرمتمرکز دعوت می‌کنند.

برخی از پروتکل‌های مبتنی بر AMM به شرح زیر هستند:

• پروتکل Uniswap: یکی از شناخته‌شده‌ترین پروتکل‌های مبتنی بر بازارسازی خودکار (AMM) است که امکان مبادله توکن‌ها بدون نیاز به واسطه‌ها را فراهم می‌کند. Uniswap از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند و امکان معادله آسان توکن‌های مختلف و افزودن دارایی‌ به حساب‌های مالی را فراهم می‌کند

• پروتکل Sushiswap: این پروتکل نسخه‌ای از Uniswap است که امکانات پیشرفته‌تری مانند کسب پاداش اضافی را به کاربران ارائه می‌دهد. همچنین امکان مبادله توکن‌ها و مشارکت در استخرهای نقدینگی با استفاده از این پروتکل وجود دارد و کاربران می‌توانند توکن‌های پاداش به نام SUSHI را دریافت کنند

• پروتکل Balancer: پروتکلی پیشرفته است که برای ایجاد سبدهایی متنوع از دارایی‌ها و مدیریت خودکار آن‌ها ساخته شده است. Balancer امکان استفاده از چند دارایی با نسبت‌های مختلف در یک استخر را ضمن کاهش هزینه تراکنش‌های مبادله فراهم می‌کند

• پروتکل Curve: این پروتکل به‌طور ویژه برای مبادله استیبل‌کوین‌ها طراحی شده است و با حداقل لغزش و هزینه تراکنش، شرایط مبادله آن‌ها را فراهم می‌کند. Curve بسیار ایمن است و ریسک مواجهه با نوسانات قیمت را در تراکنش‌ها به حداقل می‌رساند

سیستم مالی غیرمتمرکز چه کاربردهایی دارد؟

در دنیای دیفای فناوری‌های متعددی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید انواع معاملات و تراکنش‌ها را انجام دهید. به همین خاطر سیستم مالی غیرمتمرکز کاربردهای متعددی در دنیای امروز پیدا کرده است و روزبه‌روز به آمار کاربران آن اضافه می‌شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین کاربردهای DeFi را بررسی می‌کنیم.

وام‌دهی و وام‌گیری

در دیفای، وام‌دهی و وام‌گیری بدون نیاز به بانک‌ها و موسسات مالی سنتی انجام می‌شود. پروتکل‌های وام‌دهی به کاربران اجازه می‌دهند تا با استفاده از دارایی‌های خود به دیگران وام بدهند یا از دیگران وام بگیرند. این پروتکل‌ها به‌صورت غیرمتمرکز و با استفاده از قراردادهای هوشمند، تمامی مراحل وام‌دهی را در حالت خودکار و شفاف اجرا می‌کنند. در نتیجه استفاده از این سیستم، هزینه‌های واسطه‌گری از بین می‌روند و سرمایه‌داران می‌توانند از طریق وام‌دادن به کاربران کسب درآمد داشته باشند.

استیکینگ؛ روشی برای کسب درآمد در سیستم مالی غیرمتمرکز

یکی از کاربردهای اصلی دیفای، استیکینگ است که در آن کاربران دارایی‌های دیجیتال خود را برای پشتیبانی از شبکه‌های بلاک‌چین قفل می‌کنند و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. این فرآیند باعث تامین امنیت شبکه می‌شود و شرایط را برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها فراهم می‌کند. استیکینگ به‌عنوان یک منبع درآمد غیرفعال برای کاربران در دیفای شناخته می‌شود و امکان کسب سود برای کاربران از طریق استیک کردن توکن‌ها را به وجود می‌آورد.

  برای مطالعه بیشتر در مورد استیکینگ به مقاله دیگری که به این موضوع پرداخته ایم مراجعه کنید: استیکینگ چیست؟

ییلد فارمینگ

یکی از استراتژی‌های محبوب در دیفای برای کسب سود، ییلد فارمینگ است که در آن کاربران با مشارکت در تامین نقدینگی شبکه، از سود حاصل از آن بهره‌مند شوند. در این فرآیند، کاربران دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی قفل می‌کنند و به‌ازای آن توکن‌های پاداش دریافت می‌کنند.

بیمه‌های غیرمتمرکز و مشتقات مالی

در دیفای، بیمه‌های غیرمتمرکز به‌عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک‌های مالی معرفی شده‌اند. این بیمه‌ها از کاربران در برابر خطرات مختلف مالی مانند حملات هکری، نوسانات بازار و دیگر ریسک‌های مرتبط با امور مالی محافظت می‌کنند. همچنین، مشتقات مالی دیگری مانند قراردادهای آتی و اختیار خریدوفروش نیز در دیفای کاربرد دارند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا ریسک‌های خود را پوشش دهند.

اوراق مشتقه؛ از جمله ابزارهای کاربردی در DeFi

در دیفای از اوراق مشتقه برای پوشش ریسک و مدیریت سرمایه استفاده می‌شوند. این اوراق قراردادهایی هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های اساسی مانند ارزهای دیجیتال یا شاخص‌ها بستگی دارد. شما می‌توانید اوراق مشتقه را به‌شکل غیرمتمرکز و با استفاده از قراردادهای هوشمند ایجاد و معامله کنید.

چه پروتکل‌های معروفی برای دیفای وجود دارند؟

سیستم دیفای شامل پروتکل‌های متعددی است که هر کدام از آن‌ها شرایط مطلوبی را برای کسب درآمد و انجام معاملات فراهم می‌کنند. این پروتکل‌ها با مفاهیمی مانند بازارساز خودکار و استخرهای نقدینگی، ارتباطی تنگاتنگ دارند و برای استفاده از آن‌ها باید به این مفاهیم تسلط داشته باشید. آکادمی ویفاکس کالج شما را در مسیر یادگیری استفاده از این پروتکل‌ها همراهی می‌کند. در ادامه به بررسی پروتکل‌های معروف دیفای می‌پردازیم.

پروتکل Uniswap

یکی از مشهورترین پروتکل‌های دیفای Uniswap است که امکان مبادله توکن‌های دیجیتال به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه را برای کاربران فراهم می‌کند. این پروتکل از مفهوم بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند که به‌جای دفتر سفارشات سنتی، قیمت‌ها را بر اساس موجودی استخرهای نقدینگی تعیین می‌کند. همچنین Uniswap اجازه کسب سود از کارمزد تراکنش‌ها را به کاربران می‌دهد.

از جمله مزایای این پروتکل می‌توانیم به سرعت بالا، شفافیت در تراکنش‌ها و دسترسی بدون نیاز به ثبت‌نام اشاره کنیم؛ اما این پروتکل چالش‌های را نیز برای کاربران ایجاد می‌کند که شامل خطرات مربوط به لغزش قیمت و ایجاد وابستگی به نقدینگی استخرها هستند.

پروتکل Aave

پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز امکان وام‌دهی از دارایی‌ها و وام‌گیری از سایر کاربران را در دیفای فراهم می‌کند. این پروتکل با ویژگی‌هایی مانند نرخ بهره متغیر و ثابت از جمله محبوب‌ترین پروتکل‌ها در DeFi به شمار می‌رود. همچنین Aave از انواع ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کند. باید در نظر داشته باشید که نرخ بهره این پروتکل در شرایط خاص ممکن است بالا برود و کاربران مبتدی احتمالا در هنگام استفاده از آن دچار سردرگمی می‌شوند.

پروتکل Compound

یکی دیگر از پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز Compound است که شرایط را برای استفاده کاربران از دارایی‌های خود هموار می‌کند. با استفاده از این پروتکل کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به‌عنوان وثیقه در نظر بگیرند و وام دریافت کنند؛ آن‌ها همچنین می‌توانند دارایی‌های خود را به پلتفرم وام دهند تا از سود آن بهره‌مند شوند. تنوع دارایی‌های قابل وام‌دهی از جمله مزایای Compound است و کار با آن کمی پیچیده به شمار می‌رود.

پلتفرم‌های مدیریت دارایی در دیفای

علاوه بر پروتکل‌هایی که اجازه کسب سود در سیستم دیفای را برای کاربران فراهم می‌کنند، در این سیستم پلتفرم‌های نیز وجود دارد که برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال ساخته‌ شده‌اند. این پلتفرم‌ها به‌وسیله ابزارهایی پیشرفته اجرا می‌شوند و با‌دقت، عملکرد دارایی‌ها را زیر نظر می‌گیرند و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری را به‌شکل خودکار اعمال می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، پلتفرم‌های مانند Yearn.finance و Set Protocol به کاربران اجازه می‌دهند تا دارایی‌های خود را بهینه‌سازی کنند و از طریق استراتژی‌های مختلف کسب بازدهی داشته باشند.

چگونه از خدمات دیفای استفاده کنیم؟

استفاده از خدمات دیفای به‌طورکلی پیچیدگی خاصی ندارد اما نیازمند آگاهی و توجه به نکات فنی است. برای شروع استفاده از این خدمات باید با راه‌اندازی یک کیف پول دیجیتال است شرایط را برای نگهداری از سرمایه خود فراهم کنید.

نحوه استفاده از خدمات دیفای به شرح زیر است:

• ایجاد کیف پول دیفای: برای شروع استفاده از دیفای، نیاز به ایجاد یک کیف پول دیجیتال دارید. این کیف پول‌ها به‌صورت افزونه‌های مرورگر یا اپلیکیشن‌های موبایل در دسترس هستند و از معروف‌ترین آن‌ها می‌توانیم به MetaMask یا تراست ولت اشاره کنیم. نصب کیف پول‌های دیجیتال بسیار ساده است و شما باید پس از نصب آن‌ها بر روی سیستم یا مرورگر خود برای احراز هویت و تعیین رمز عبور خود اقدام کنید

• شارژ کیف پول با ارز دیجیتال: پس از نصب و راه‌اندازی کیف پول، شما باید آن را با ارز دیجیتال شارژ کنید. شما می‌توانید این ارزهای دیجیتال را از صرافی‌های متمرکز خریداری کنید و سپس آن‌ها را به کیف پول دیجیتال خود انتقال دهید. باتوجه‌به نوع کیف پول دیجیتال، مراحل انتقال می‌تواند اندکی متفاوت باشد

• اتصال به پلتفرم‌های دیفای: پس از شارژ کیف پول، می‌توانید به پلتفرم‌های مختلف دیفای متصل شوید. این پلتفرم‌ها از طریق رابط‌های کاربری ساده به شما امکان استفاده آسان از خدمات و پروتکل‌های مختلف مانند استیکینگ، ییلد فارمینگ و وام‌دهی را می‌دهند

• استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز: با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) می‌توانید ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز خریدوفروش کنید. پروتکل‌هایی مانند Uniswap و PancakeSwap از جمله صرافی‌های غیرمتمرکز محبوب هستند

چه آینده‌ای در انتظار دیفای است؟

در زمینه آینده دیفای و روندهای پیشرو باید بگوییم این سیستم همچنان درحال‌رشد است و چشم‌انداز روشنی برای آینده دارد. برخلاف این‌که بسیاری از دولت‌ها می‌خواهند قوانین سخت‌گیرانه‌ای را به این سیستم تحمیل کنند، اما اصول سیستم مالی غیرمتمرکز بر آزادی عملکرد و شفافیت تاکید دارد.

سیستم دیفای با پتانسیل بالای خود در زمینه ایجاد تحول در سیستم مالی سنتی می‌تواند شرایط اقتصادی جهان را تغییر دهد. ارزش نقدینگی این سیستم همواره درحال‌رشد است و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال 2030 به بیشتر از 10 تریلیون دلار می‌رسد. سیستم DeFi همچنین می‌تواند در سال‌های پیشرو به شرکت‌ها وام بدهد و شرایط را برای سرمایه‌گذاری افراد بیشتری هموار کند. همه این موارد نشان می‌دهد که آینده‌ای درخشان در انتظار دیفای و کاربران آن است.

با آموزش‌های آکادمی ویفاکس کالج از دیفای به‌صورت اصولی استفاده کنید

دیفای به‌عنوان یک سیستم نوین و غیرمتمرکز، امکانات گسترده‌ای را برای کاربران فراهم می‌کند که اگر روش صحیح استفاده از آن‌ها را ندانید، دچار سردرگمی می‌شوید. آکادمی ویفاکس کالج به‌عنوان یکی از برترین موسسات آموزشی بازارهای مالی، شما را در مسیر یادگیری اصول استفاده از این بازار همراهی می‌کند. ما در Vifoxcollege با بهره‌گیری از دانش اساتید حرفه‌ای، تجربه‌ای بی‌نظیر از شرکت در دوره‌های آموزشی را برای شما فراهم می‌کنیم. برای شرکت در کلاس‌های تخصصی آکادمی ویفاکس کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید.